Tài chính hành vi

Cũng không có gì bất ngờ khi mức độ quan tâm về mảng tâm lý giao dịch đã tăng mạnh. Xét cho cùng, bản thân việc giao dịch là một hoạt động hết sức thách thức, gây ra căng thẳng và lo âu tột độ.

Và nếu không được kiểm soát một cách hiệu quả, các cảm xúc này sẽ ảnh hưởng khá tiêu cực đến quy trình đưa ra quyết định.

Nhưng mỗi người đều có một bộ hành vi khác biệt, và các yếu tố kích động hay gây căng thẳng dẫn đến hành động nóng vội cũng sẽ thay đổi ở từng cá nhân.

Vì thế mà việc nghiên cứu mảng này theo phương pháp khoa học đã trở nên thịnh hành đến vậy. Và một trong những mảng phân nhánh trong tâm lý giao dịch được nhiều người bàn tán chính là tài chính hành vi.

Tài chính hành vi hàm chỉ những phương thức tác động của tâm lý và thiên kiến của con người lên hành vi của họ trong bối cảnh thế giới tài chính. Nó cũng sẽ xem xét sự liên hệ của những hiện tượng bất thường trong thị trường tài chính (như biến động bất ngờ, hoặc dao động giá cực mạnh của một tài sản nhất định) gây ra do những hành vi kể trên.

Trên thực tế, khái niệm này đã được tiếp nhận một cách nghiêm túc đến mức những nhà nghiên cứu trong các tổ chức như Ủy bản Giao dịch và Chứng khoán bắt đầu được giao phó trách nhiệm đào sâu thêm về tài chính hành vi và tầm ảnh hưởng của nó đến các thương vụ tài chính ngày nay.

Sức ảnh hưởng của thiên kiến có lẽ là khía cạnh đáng chú ý và quan trọng nhất trong tài chính hành vi, đến mức mà 5 loại thiên kiến được xác định là nguyên nhân cơ bản dẫn đến nhiều biến động trên thị trường và kết quả giao dịch. Chúng bao gồm hành vi bầy đàn, lỗ hổng cảm xúc, quy kết tự kỷ, kế toán nhận thức và hiệu ứng mỏ neo. Hãy cùng tìm hiểu về từng loại:

khi các nhà giao dịch, nhà đầu tư hoặc người hành nghề tài chính sao chép hoặc bắt chước hành vi của số đông (thường bắt gặp trong thị trường chứng khoán).

là khi các cá nhân hành nghề trong lĩnh vực tài chính dựa vào những nhân tố không liên quan để làm điểm chuẩn, từ đó đưa ra những quyết định tài chính.

chỉ những tình huống khi cảm xúc hoặc sự căng thẳng thúc đẩy bạn đưa ra quyết định, và thường là những quyết định thiếu logic hoặc lập luận thiếu lý trí.

cũng giống với giao dịch bằng cảm xúc, nhưng thay vì bị nỗi sợ hoặc sự lo lắng dẫn dắt hoạt động giao dịch, thì sẽ là sự tự tin quá mức về chuyên môn hoặc phạm vi kiến thức của bản thân. Hiện tượng này thường xảy ra khi một người đã đạt được tính hiệu quả nhất định ở một mảng nào đó, khiến họ nghĩ rằng chuyên môn của mình thâm sâu hơn của những người khác, dù rằng điều đó không đúng trên thực tế.

đây là một khái niệm liên quan đến giá trị mà mỗi người gán cho cùng một khoản tiền, được phát triển bởi nhà kinh tế học Richard Thaler. Nó gợi ý rằng những tiêu chí làm nền cho giá trị mà mỗi người nhìn nhận mang tính chủ quan (thiếu tính khách quan) và có thể dẫn đến các quyết định hoặc kết quả giao dịch bất lợi cho mình.

Hành vi bầy đàn

Hiệu ứng mỏ neo

là khi các cá nhân hành nghề trong lĩnh vực tài chính dựa vào những nhân tố không liên quan để làm điểm chuẩn, từ đó đưa ra những quyết định tài chính.

Lỗ hổng cảm xúc

Quy kết tự kỷ

Kế toán nhận thức

Chắc chắn chúng ta không chỉ chịu tác động của những thiên kiến kể trên, nhiều thiên kiến khác cũng đã được định danh, chẳng hạn như thiên kiến xác nhận, thiên kiến do kinh nghiệm hoặc tác động gần đây, và mỗi cái đều có khả năng ảnh hưởng đến quy trình đưa ra quyết định tài chính. Trong thế giới giao dịch, điều này có nghĩa là bạn phải áp dụng chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ mất vốn tiềm tàng.

Việc thực hiện điều này sẽ khác nhau ở mỗi cá nhân, tùy vào kinh nghiệm, kỹ năng, ngân sách và mục tiêu. Tuy nhiên, nó có thể bao gồm việc áp dụng các lệnh chốt lời và cắt lỗ, sử dụng công cụ giao dịch tự động để giảm tác động của cảm xúc lên kết quả, đa dạng hóa danh mục đầu tư, điều chỉnh kích thước vị thế, v.v.