De psychologie van het handelen

De psychologie van het handelen is de laatste jaren uitgegroeid tot een populair onderwerp van discussie en onderzoek. Dat is geen verrassing, als we bedenken in hoeverre emoties de beslissingen van handelaren beïnvloeden.

Maar wat is de psychologie van het handelen eigenlijk? De term heeft betrekking op het begrijpen en leren beheersen van emotionele reacties binnen de context van trading en het nemen van financiële beslissingen.

Doorgewinterde handelaren weten maar al te goed hoe gevoelens als angst, stress, hebzucht, bezorgdheid en zelfs arrogantie sturend kunnen zijn bij beslissingen op financieel gebied.

Beginnende handelaren zijn zich hier doorgaans minder van bewust, hetgeen kan leiden tot ongunstige handelsresultaten. Het leren herkennen van bepaalde gedragspatronen en hoe die een helder beoordelingsvermogen in de weg kunnen staan, vormt de sleutel tot objectieve en rationele handelsbeslissingen.

Bij de psychologie van het handelen wordt gekeken naar verschillende deelgebieden, waarvan de belangrijkste zijn: behavioral finance, emotioneel handelen en handelsinstincten. We zullen die hieronder nader bespreken.

Behavioural finance

Zoals de term al aangeeft, kijkt behavioural finance naar hoe menselijk gedrag invloed heeft op financiële keuzes en handelssuccessen.

Daarbij wordt onderzocht welke psychologische invloeden en vooroordelen bepalend zijn voor het gedrag van handelaren en beroepsbeoefenaars op het gebied van financiën.

Er wordt geprobeerd inzicht te krijgen in de financiële resultaten in verschillende sectoren en bedrijfstakken.

Behavioural finance gaat ervan uit dat mensen niet altijd rationeel zijn en dat ze hun acties niet altijd op de juiste manier weten te beheersen.

Bij hun acties komen namelijk vaak psychologische factoren kijken die het redelijke vermogen om optimale beslissingen te nemen kunnen beïnvloeden.

Volgens behavioural finance wordt besluitvorming op het gebied van financiën mede bepaald door iemands mentale en lichamelijke welzijn.

Enkele kenmerkende voorbeelden van behavioural biases zijn overmoed, kuddegedrag, mentale boekhouding, emotional gap (het verschil tussen de emotionele reacties van beleggers en de werkelijke prestaties van een belegging), het verankeringseffect, zelfattributie en verliesaversie.

Emotioneel handelen

Emotioneel handelen of beleggen is impulsief gedrag dat wordt aangewakkerd door marktvolatiliteit, wat meestal leidt het verrichten van transacties op grond van emoties.

Gevoelens als hebzucht, opwinding, paniek, angst of arrogantie liggen ten grondslag aan emotioneel handelen en kunnen leiden tot slechte handelsresultaten.

Voorbeelden van dergelijk gedrag zijn paniekverkoop, overtrading, het inzetten van een te hoge hefboom of bevestigingsvooroordelen.

Emotioneel handelen is niet objectief en berust op voorspelbare reacties in plaats van op grondige analyses, onderzoek of een leerproces.

Om het risico op verlies als gevolg van emotioneel handelen te beperken is het zaak om te leren omgaan met die gevoelens. Bij het leren beheersen van stressfactoren bij het handelen komen behoorlijk wat emotionele intelligentie, veerkracht en discipline kijken.

Daarom moeten we de tijd nemen om vaardigheden te leren en beslissingen te nemen op basis van gegevens. Ook moeten we onze emoties in toom houden en onszelf blijven ontwikkelen.

Handelsinstinkte

Een ander populair onderdeel van handelspsychologie heeft te maken met handelsinstincten. Het gaat hier om intuïties of “onderbuikgevoelens” die komen kijken bij het nemen van beslissingen op financieel gebied.

Handelaren vertrouwen vaak op deze zintuigen om posities te openen of te sluiten. Om daarmee succesvolle resultaten te behalen is echter veel ervaring en zelfbewustzijn nodig.

Een beginnende handelaar is hoogstwaarschijnlijk nog niet in staat om legitieme handelsinstincten te onderscheiden van impulsief gedrag en neemt daarom soms de verkeerde beslissingen. Om negatieve resultaten bij het handelen te vermijden moeten we daarom zelfbewustzijn ontwikkelen en beter geïnformeerde en objectievere keuzes maken. Hierbij is moeten we ons bewust worden van de impact van: